Hieronymus Bosch Kimdir?

Hieronimus Anthonissoen van Aken (Hieronymus Bosch), adını aldığı, Hollanda’nın Hertogenbosch kasabasında doğmuştur. Hayatıyla ilgili çok az şey bilinmesine rağmen, toparlanan bilgilerden doğduğu yerin spiritüel ve dinsel yaşamıyla çok sıkı ilişki içinde olduğu anlaşılmaktadır. 1486-1487 yıllarında Bosch’un ismi, yaşamının geri kalan kısmında oldukça bağlı kalacağı Meryem’in Kardeşleri Tarikatı’nın üyelik listelerinde ilk kez görünmektedir. Meryem’in Kardeşleri Tarikatı, Orta çağ sonlarında Meryem’in kutsallığına adanmış bir çok gruptan biriydi ve Bosch’un ailesinin büyük bir bölümü bu tarikata üye olmuştur. Bosch’un babası Anthonius Van Aken’in 1474-1476 yılları arasında bu tarikata bir çeşit sanat danışmanlığı yaptığı sanılmaktadır. Meryem’in Kardeşleri Tarikatı’ndaki son bir kayıt Bosch’un 1516 yılında öldüğünü kaydetmektedir.

Kayıtlardan elde edilen bu temel bilgilerin yanı sıra, Bosch’un eğitimi ve sanatına dair çok az kayıt bulunmaktadır. Ailesinde bir çok kişinin ressam olması nedeniyle, genellikle aile üyelerinden birinin Bosch’a resim yapmayı öğrettiği tahmin edilmektedir. Eserlerine kendisi hayattayken değer verilen sanatçı özellikle en ünlü yapıtlarının yer aldığı İspanya’da saygı görmüştür.

Hieronymus Bosch’un Sanat Hayatı

Yirminci yüzyılda ortaya çıkan sürrealizm gibi akımların çok öncesinde yaşayıp bu akımları etkileyen önemli kişilerden biri olan Hieronymus Bosch, 15. ve 16. yüzyıllarda birçok gerçeküstü ve dini imgelelerle dolu eserler yapmış önemli bir sanatçıdır. Bosch, kullandığı gerçeküstü tasvirleriyle Rönesans döneminin klasik sanat anlayışından daha farklı bir çizgide yarattığı eserleriyle kendini farklı kılmayı başarmıştır.

Bosch eserlerinde, dinsel ve din dışı konuları ele alarak genel olarak toplumun ruhsal bunalımlarını anlatmıştır. Bosch’un eserlerinde yarı insan yarı hayvan yaratıklarla dolu grotesk kurgulu sahneler görmek mümkündür. Döneminin insanlarının korkuları, kaygıları ve gerginlikleri Bosch’un yapıtlarında ifadelerini bulur. Derin karamsar bir dünyası olan sanatçı insanlığın günahkarlığını eserlerine de yansıtmıştır. Bu nedenle sanatçının eserlerinde şekiller kolay tanımlanır ancak zor tahlil edilir.

Sanatçının en önemli eserleri arasında; The Garden of Earthly Delights (Dünyevi Zevkler Bahçesi), The Seven Deadly Sins and the Four Last Things (Yedi Ölümcül Günah ve Dört Şey), The Last Judgment (Son Karar), The Adoration of Maggi, Cutting The Stone (Delililiğin Tedavisi/Taş Ameliyatı), The Haywain Triptych (Haywain Triptik) ve The Temptation of St Anthony, Çarmıhını Taşıyan İsa sayılabilir.

The Garden of Earthly Delights (Dünyevi Zevkler Bahçesi),

Dünyevi Zevkler Bahçesi, 1504-1510, Pano üzerine yağlı boya

The Seven Deadly Sins and the Four Last Things (Yedi Ölümcül Günah ve Dört Şey),

The Seven Deadly Sins (Yedi Ölümcül Günah)

Bosch’un eserlerinde dini kurallara itaat, dini mesajlar önemli rol oynamaktadır. Sanatçının dinsel konulu önemli eserleri “Çarmıhını Taşıyan İsa” ve “Yedi Ölümcül Günah” tablosudur. Bosch’un en çok bilinen eserlerinden biri de “Dünyevi Zevkler Bahçesi”dir. Günümüzde Madrid, Prado’da yer alan ve yaklaşık olarak 1500 yılında tamamlanan bu eserde dünyanın değişken ve hiç bir zaman kesin olmayan gidişatı ifade edilmiştir.

Bosch’un adını taşıyan bir çok resim, Avrupa ve Amerika’daki müzelerde ve özel koleksiyonlarda bulunabilir. Bunların çoğu onun orijinal eserlerinin kopyaları ya da taklitleri olmakla beraber 30’un üzerinde resim ve bir miktar çizim çok büyük bir ihtimalle ona aittir. Ancak ilk eserleri dışında resimlerinin kronolojisini kesin olarak belirlemek zordur. Hiç birinin üzerinde tarih yoktur ve bazıları da zarar görmüştür.