Yunan Mitolojisinde Atlas

Atlas’ın Doğumu

Titanlardan olan Iapetos ile Okeanos kızı Klymene’nin birleşmesi sonucu dört çocuk dünyaya gelir. Bunlar; Atlas, Menoitios, Prometheus ve Epimentheus’tur. Hesiodos, evrenin yaratılışını ve tanrı soylarını anlattığı Theogonia (Tanrıların Doğuşu) eserinde bu olayı şu şekilde anlatır;

Atlas and the Hesperides by Singer Sargent, John (1925)

Iapetos aldı Klymene’yi,
Güzel topuklu Okeanos kızını,
Girdi onunla gerdeğe ve bir oğlu oldu:
Azgın yürekli Atlas tanrı.
Sonra getirdi dünyaya Menoitios’u
O kendini çok beğenen tanrıyı;
Ve kıvrak, cin fikirli Prometheus’u,
Sonra da yarım akıllı Epimetheus’u,
O ki bela oldu ekmek yiyenlere

Devamında Atlas’a, Zeus tarafından verilen zorlu görevi de açıklar. Atlas’ın görevi göğü ayakta tutmaktır. (Atlas’ın gökyüzünü taşıdığı gibi kafatasını taşımasından dolayı, omurganın en üstündeki boyun omuru da günümüzde, “atlas kemiği” adını almıştır.)

Atlas zorlu bir baskı altında kaldı:
Dünyanın bittiği bir yerlerde
Güzel sesli Akşam perilerinin karşısında
Dimdik durup ayakta tutuyor göğü
Başı ve yorulmaz kolları üstünde.
Akıllı Zeus’un ona ayırdığı kader bu.

Ayrıca Homeros’un Odysseia adlı eserinde ise Atlas’ın “yeri, göğü birbirinden ayıran direkleri” taşıdığı söylenmektedir.

Bol ağaçlı bir ada, içinde bir peri,
kara yürekli, uğursuz Atlas’ın kızı,
bu Atlas görür denizin bütün uçurumlarını
ve koca direkleri omuzlarında taşır,
yeri göğü birbirinden ayıran direkleri.
İşte o Atlas’ın kızı alıkor zavallıyı,

Bazı anlatılarda kahraman Perseus’un Atlas’a Gorgon (Medusa)’un kesik başını göstererek onu bir dağa, Atlas Dağı’na çevirdiği anlatılmaktadır.

Titanların Savaşı ve Atlas’a Verilen Ceza

Zeus, kardeşlerini diri diri yutan babası Kronos’a karşı gelir ve Kronos’un kardeşlerini kusmasını sağlayarak onları kurtarır. Daha sonra kardeşleriyle oradan ayrılan Zeus, Titanlarla 10 yıl sürecek savaşın da başlamasına sebep olur. Bu savaşın bir tarafında, gücünü kaybeden Kronos’un yerine, kendilerine komutan olarak İapetos’un oğlu Atlas’ı seçen Titanlar, diğer tarafında ise, kendilerine Zeus’u lider seçen Kronos’un çocukları vardır.

The Fall of the Titans (1588–1590)

Titanlarla yapılan savaşı Zeus ve kardeşleri kazanır. Kronos ve Atlas’ın dışında savaşta yenilen bütün Titanlar, bir daha Hellas’ı rahatsız etmemek üzere, Hekatonkheirlerin nöbet tuttuğu Tartaros’a hapsedilirler. Titanların lideri olan Atlas ise ibret olması için Zeus tarafından dünyayı omuzlarında taşımakla cezalandırılır.

Titanların savaşı hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Atlas ve Altın Elmaları

Herakles’in on birinci görevi, Hera’nın kutsal bahçesinde bulunan altın elma ağacından bir meyveyi getirmektir. Bu bahçe Atlas Dağı’nın altında bulunur ayrıca Atlas’a ait binlerce at burada dinlenir. Atlas’ın kızları yani Hesperidlerin, bahçeye girip elmaları çalması yüzünden Hera, bu ağaçları koruması için korkunç bir canavar olan Ladon’u görevlendirir. Ayrıca Atlas da bahçeyi sahiplenir ve onları korumayı kendine görev bilir.

Atlas ve Herkül

Herakles, bahçeye ulaşır ulaşmaz Atlas’ın yanına gider ve Eurystheus’a götürmek için elmaları kendisi yerine toplamasını ister. Ancak Atlas’ın görevi, gök kubbeyi taşımaktır. Bu yüzden birkaç saatlik rahatlama için yapamayacağı şey yoktur. Gök kubbeyi Herakles’e devreder ve elmaları toplamaya gider. Ne var ki elmayla dönen Atlas’a özgürlük çok cazip gelir ve elmaları Eurystheus’a kendi götürmek istediğini söyler. Herakles ise, kurnazca davranak bu isteği kabul etmiş gibi davranır fakat başının altına bir destek almak için Atlas’tan yükü kısa bir süreliğine tutmasını ister. Herakles’e inanan Atlas, elmaları yere bırakır ve gök kubbeyi tekrar omuzlar. Bunu fırsat bilen Herakles ise, elmaları yerden alarak hemen oradan uzaklaşır.