Zühtü Müridoğlu, 1906 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası Kayserili Hafız Mehmet, annesi Ayşe Sıdıka’dır. Başarılarla dolu bir yaşamı olan Müridoğlu, 1932 yılında eğitimi için gittiği Paris’ten döndükten sonra Samsun Erkek Lisesi’ne resim öğretmeni olarak atanmıştır.
1933 yılında D Gurubu’na katılan tek heykeltıraş olan Müridoğlu, 1936 yılında İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde çalışmaya başlamıştır. 1939 yılına kadar bu görevde kalan sanatçı, aynı yıl Gazi Eğitim Enstitüsü’nde öğretmenlik mesleğine devam etmiştir. 1940 yılında, Güzel Sanatlar Akademisi heykel bölümüne atanan sanatçı, dekoratif sanatlar bölümünde Marie Louis Sue’nin yanında modelaj dersi vermiştir. Müridoğlu, 1950 yılında ikiye ayrılan heykel atölyelerinden birini Ali Hadi Bara ile birlikte yönetmiştir. 1955 yılında Akademi’de Ağaç uygulama atölyesi açan Müridoğlu, 1969 yılında profesör olmuştur. 1971 yılında emekli olan sanatçı, 1992 yılında vefat etmiştir.
Eğitim Hayatı
Zühtü Müridoğlu, ilköğrenimini Kasımpaşa’daki Cezayirli Gazi Hasan Paşa İlkokulu’nda bitirmiştir. Güzel sanatlara karşı ilgi ve yeteneği olan sanatçı, 1924 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi’ne kayıt olmuştur. Mektepte önce resim bölümünde Hikmet Onat’ın, sonra da heykel bölümünde İhsan Özsoy’un öğrencisi olan Müridoğlu, 1928 yılında heykel bölümünden mezun olmuştur.
Zühtü Müridoğlu, Sanayi-i Nefise Mektebi’nden mezun olduktan sonra eğitimine Avrupa’da devam edebilmek için 1928 yılında sınava girmiştir. Avrupa sınavını kazanan sanatçı, 1928-1932 yılları arasında Özel Colarossi Akademisi’nde Marcel Gimond’un öğrencisi olmuştur. Zühtü Müridoğlu, aynı zamanda Sorbonne Üniversitesi’nde estetik, Louvre Müzesi Okulu’nda Sanat Tarihi dersleri almıştır.
Sanat Üslubu ve Eserleri
Zühtü Müridoğlu, sanatında farklı denemelerde bulunmuş yenilikçi ve modern anlayışa sahip bir sanatçıdır. Sanat üslubunun oluşmasında aldığı eğitimlerin etkisi büyüktür. İhsan Özsoy’dan klasik eğitim alan sanatçı ilk dönem eserlerinde doğaya bağlı figüratif çalışmıştır. Zühtü Müridoğlu, figüratif eserlerinde insan bedeninin uyumlu yapısını ortaya çıkarmıştır. Doğaya bağlı kaldığı bu eserlerinde modelin aslını yansıtmaya özen göstermiştir. Bu anlamda yaptığı önemli eserlerinden biri Osman Hamdi Bey’in büstüdür.
Anıt heykel konusunda da eser veren sanatçı, 1950 öncesinde Ali Hadi Bara ile birlikte Barbaros Anıtı (1939-1944) ve Zonguldak Anıtı’nı (1941-1946) yapmıştır. Bunun dışında Anıtkabir kabartmalarından Dumlupınar’ı (1951-1953), Muş Atatürk Anıtı’nı (1963-1965) ve Büyükada Atatürk Anıtı’nı (1964-1965) yapmıştır.
Zühtü Müridoğlu, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde nü çalışmalara katkısı büyük olan sanatçılar arasındadır. 1949-50’lerde nü heykel yapmayı sürdüren Müridoğlu sonrasında ağırlıklı olarak soyuta yönelmiştir.
1947 yılında tekrar Paris’e giden sanatçı, orada çağdaş heykelleri görüp inceleme fırsatı bulmuştur. Bu eserlerden etkilenen sanatçı ülkesine döndükten sonra, heykelde figüratif anlayıştaki çizgisini sürdürmek istememiştir. 1940’lı yılların sonlarına doğru soyutlama eğilimleri ve daha sonra non-figüratif çalışmalar yapan Zühtü Müridoğlu, figüratif heykeller de yapmaya devam etmiş ve figürden tam anlamıyla kopmamıştır. Müridoğlu, non-figüratif eserlerinde, malzeme olarak ahşap ve bakırı kullanarak temelde insan bedeninin uyumlu yapısından yola çıkıldığını anımsatan yatay ve dikey doğrultuda ilk soyut heykellerini yapmıştır.
Zühtü Müridoğlu, soyut anlayışta yaptığı birçok başarılı eserin ardından 1980’li yıllarda daha farklı deneyimlerde bunularak özgün bir figür anlayışı ile eserler vermiştir. Sanatçı, son dönem heykellerinde buz pateni yarışlarında ve uluslararası gösterilerin etkisi altında kalarak balerin heykelleri yapmıştır. İnce uzun hareketli figürler sanatçının figür anlayışı ile soyut heykel anlayışının birleşiminin bir sonucudur.
Zühtü Müridoğlu’nun Bazı Eserleri
- Osman Hamdi Bey Büstü
- Mürşide’nin Başı
- Seniha’nın başı
- Erkek başı
- Savaş (ağaç rölyef)
- Baş (Etüt)
- Oturan Kadın
- Atatürk Büstü
- Balerin
- Çocuk Başı
- İkizler
- Halil Dikmen’in Büstü
- Beşiktaş-Barbaros Anıtı (Hadi Bara ile birlikte)
- Zonguldak Atlı Atatürk ve İnönü heykelleri (Hadi Bara ile beraber)
- Muş Atatürk Anıtı
- Büyükada Atatürk Anıtı
Yararlanılan Kaynaklar
- Fulya Ünal- İdeoloji Sanat İlişkisi Çerçevesinde Cumhuriyet Dönemi Heykel Sanatının İncelenmesi (1923-1950)
- Derya Uzun Aydın- Nü Heykelin Türk Sanatındaki Yerine Kısa Bir Bakış
- Metin Şen – Türk Heykel Sanatında Figüratif ve Soyut Anlayışın Öncü Temsilcisi: Zühtü Müridoğlu
- Ömer Eren Koyunoğlu – Türkiye’de Heykel Sanatının Çağdaşlaşma Süreci 1950-1980
