Sandro Botticelli'nin İlkbahar Tablosu | Sanat Tarihi | Okur Yazarım
Sanat Tarihi

Sandro Botticelli’nin İlkbahar Tablosu

Written by Okur Yazarım

Sandro Botticelli’nin en önemli eserlerinden biri İlkbahar (Primavera/Spring) tablosudur. Botticelli bu eserini ünlü Medici ailesinin siparişi üzerine 1482 yılında yapmıştır. Ahşap üzerine tempera tekniği ile yatay bir formatta boyanmış olan İlkbahar tablosu bugün 15. yüzyılın en büyük duvar panosu resmi olarak kabul edilmektedir. Eser günümüzde Uffizi Galerisi’nde sergilenmektedir.

Kompozisyon Betimlemesi

İlkbahar Tablosu (Primavera), arka planda meyve ağaçları ve zeminde çeşitli çiçeklerle donatılmış bir çayır üzerine dizilmiş dokuz figürden meydana gelmektedir. Kompozisyonun solunda üzerinde kırmızı bir giysi ve kılıcıyla genç bir erkek figürü yer almaktadır. Bu genç erkek figürünün ayakkabılarında kanat bulunmaktadır ve elindeki yılan dolanmış çubuğu ile küçük bir bulut yığınını dağıtırken tasvir edilmiştir. Erkek figürünün hemen yanında el ele tutuşmuş üzerinde şeffaf giysiler olan üç kadın figürü yer almaktadır.

Kompozisyonun merkezini oluşturan bir diğer kadın figürü ise sağ elini yukarı kaldırmış sol eli elbisesini tutar vaziyette tasvir edilmiştir. Bu kadın figürü diğer kadın figürlerinden daha mütevazı bir şekilde giyinmiş başındaki tülü ve idealize edilmiş güzelliğiyle dikkati çekmektedir. Eros bu figürün hemen üzerinde gözü kapalı ok ve yayıyla tasvir edilmiştir. Merkezdeki kadın figürünün sağında, bir adım önde bulunan ve çiçek desenli bir elbise giymekte olan başka bir kadın figürü yer almaktadır. Figür, topladığı çiçekleri çiçek desenli elbisesinin eteğine doldurmuş bir vaziyette görünmektedir.  Onun yanında ise şeffaf beyaz giyinmiş genç bir kadın bulunmaktadır. Ağaçların ardından genç kadına doğru uzanan ve yanakları üfleme pozisyonunda olan bir erkek figür yer almaktadır.

Eser Analizi

Kompozisyondaki figürler çeşitli mitolojik kahramanlardan oluşmaktadır. Sahnenin sol tarafındaki genç erkek figürü, yılan dolanmış çubuk ve kanatlı ayakkabılarıyla Zeus ve Maia’nın oğlu Hermes’dir.

(Merkür) Hermes, hem tanrıların habercisi hem de baharın müjdecisi ve kış rüzgârlarının kovucusu olarak kabul edilmektedir. Venüs’ün üzerindeki kanatlı melek  Eros’tur. İlkbahar (Primavera) merkezinde yer alan figür ise Venüs’tür. Venüs/Afrodit eski Yunanlıların aşk, güzellik, döl bereketi ve hayat tanrıçasıdır. Başı diğerine göre sağa doğru eğiktir. Meryem’in tasvirlerini andıran bir duruş ve pelerinli giysi göze çarpar. Onun sağında dans eden üç güzeller ise Hera, Atena ve Afrodit’tir.

Resmin sol tarafına kıyasla sağ tarafı daha karışıktır ve figürleri tanımlamak daha zordur. Botticelli Venüs’ün sağında öne çıkan genç kadını sayısız sembolik çiçek ve filizlerle süslemiştir. Bu figür, çiçek ve bahar tanrıçası Flora’dır.

Flora, hemen yanında batı rüzgarı olarak bilinen Zephyros ile birlikte betimlenmiştir. Flora kompozisyonun sağ ve sol taraflarını bağlamaktadır. Bahar tanrıçası Flora, aslında varlığını bir metamorfoza borçludur. Başlangıçta o, batı rüzgarlarının tanrısı Zephyros ona dokunana dek Kloris diye bilinen bir peridir. Bir bahar günü bakire peri Kloris açıkta gezinmektedir. Zephyros onu farkeder, o kaçar ama Zephyros o kadar güçlüdür ki sonunda Kloris’i alt eder. Zephyros’un dokunuşuyla o Floraya dönüşür ve ağzından nefesiyle birlikte çiçekler dökülür; Botticelli resminde Zephyros’un uçuşunu ve dokunuşunu açıkça tasvir etmiştir.

Botticelli tarafından tasvir edilen resmin evlilik konusuyla bağlantılı olduğu açıkça görülmektedir; Zephyros, bakire periyi sadece bahar tanrıçası Floraya dönüştürmekle kalmamış aynı zamanda onu kendine eş olarak almıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

  • Gülşah Özdemir – Botticelli’nin ilkbaharı, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2016, Cilt: 40, Sayı: 1
  • Dr. Öğr. Üyesi Nuri YAVUZ ve Doç. Dr. Ayhan ÖZER – Çok Yönlü Bir Eser İncelemesi: Sandro Botticelli’nin “İlkbahar Alegorisi”

Click to rate this post!
[Total: 3 Average: 5]

About the author

Okur Yazarım

2016'nın Ekim ayından itibaren Sanat Tarihi, Mitoloji ve Sembolizm konularında yazılar yazmak üzere bir araya gelmiş küçük bir grubuz. Bu süre içerisinde sizlere okuduğumuz ve araştırdığımız konularda mümkün olduğunca doğru bilgiyi basit bir dille ulaştırmak için çabalıyoruz.

Leave a Comment