Gorgon Medusa

Yunan mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen ana tanrıça ve doğa ana olarak bilinen Gaia (Gaea) ile yine ilk tanrılardan denizleri simgeleyen Pontus’un birleşmesinden Nereus, Thaumas, Forkis (Photkys), Keto ve Euribia doğar. İçlerinde Medusa’nın da olduğu 3 kız kardeş olarak bilinen Gorgonlar ise Keto ve Forkis (Photkys)’in birleşmesinden oluşur.

Aralarında Medusa’nın en çok ün saldığı bu canavar kızları Hesiodos Theogonia (Tanrıların Doğuşu) eserinde şöyle tanımlar:

Gorgo’ları da doğuran Keto’dur.

Ünü büyük Okeanos’un ötesinde,

Geceyle gündüzün sınırlarından otururlar

İnce sesli Batı kızlarının yurdunda:

Sthenno, Euryale ve bahtsız Medusa;

Bahtsız Medusa

Aslında Medusa ve kardeşlerinin korkunç yaratıklara dönüşmesinin sebebi Athena’nın lanetidir. Medusa lanetten önce güzelliğiyle tanrıları kendine aşık eden bir kızdır. Bütün kadınların kıskandığı Medusa, kendisini tanrılara adar ve zeka tanrıçası Athena’ya ait bir tapınakta yaşar. Hesiodos’un verdiği bilgiye göre bu üç kız kardeş arasında sadece Medusa ölümlüdür.

Poseidon, Medusa’nın güzelliğine karşı koyamaz ve bir gün Medusa’ya zorla Athena’nın tapınağında sahip olur.

Medusa ölümlüydü, oysa iki kızkardeşi

Ne ölüm bileceklerdi, ne ihtiyarlık.

Buna karşılık yalnız Medusa girdi

Masmavi yeleli tanrının koynuna

Bahar çiçekleriyle dolu taze çimenlerde.

Athena’nın kendi tapınağında olan bu olayı öğrenmesi fazla uzun sürmez. Kendisini aşağılanmış hisseden tanrıça derin bir kıskançlık ve sinirle Medusa’yı çok kötü bir şekilde cezalandırmaya karar verir. Tanrıça Medusa’yı fal taşına benzeyen gözleri, ağzından dışarı sarkan dili, kocaman dişleriyle pençeleri olan ve baktığında insanları taşa çeviren bir canavara dönüştürür. Saçlarının her bir teli de bir yılana dönüşen Medusa’nın kardeşleri de bu cezadan nasibini alır.

Medusa’nın Ölümü

Medusa’nın ölümü ise Zeus’la Akrisios’un kızı Danae’nin birlikteliğinden doğan Perseus’un elinden olur.

Perseus’un annesi Danae’ya sevdalanan kral Polydektes aşkına karşılık bulamaz. Perseus çok geçmeden bu durumu fark eder ve annesinin yanından ayrılmamaya karar verir. Kahramanlığı ve yiğitliği ile herkesin hayranlığını kazanmış olan Perseus’ dan çekinen kral şiddete başvuramaz ve Perseus’un oradan ayrılması için bir plan hazırlar. Perseus’a Oenomaus’un kızı Hippodameia’ya talip olduğunu ve onu babasından istemek için diğer taliplerden daha fazla hediye götürmek zorunda olduğunu söyler. Perseus ise madem ki annemden vazgeçerek Hippodameia ile evlenmek istiyorsun, sana istediğin hediyeyi sunacağıma söz veriyorum. Bu, Gorgon Medusa’nın kesik başı olsa bile der. Polydektes ise bu hediyenin bütün hediyelerden daha değerli olacağını belirterek bunu kabul eder.

Perseus’un Kral Polydektes için Gorgon Medusa’nın kesik başını hediye olarak getirmesi gerektiğini öğrenen Athena ise Medusa’ya duyduğu öfke ve düşmanlıkla Perseus’a yardım etmeye karar verir. Perseus’a, Medusa’yı kız kardeşlerinden ayırt edebilmesi için önce Üç Gorgon’un heykelinin bulunduğu Samos’daki Deikterion şehrine gitmesini ve Medusa’yı bulduğunda ise onunla göz göze gelmemesi gerektiğini tembihler. Bunun dışında Hermes’ten Medusa’nın başını kesmek için tırpan ve Stygia Nymphalarından (perilerinden) da kanatlı bir çift sandalet, kesik başı koyacağı sihirli torbayı ve Hades’in sahip olduğu görünmezlik miğferini alır.

Gereken her şeyi alan Perseus, tanrıçanın söylediği yerde Medusa ve kardeşlerini bulur. Etrafta Medusa’nın bakışlarından taşa dönmüş ve yağmurdan aşınmış bir yığın insan ve hayvanın arasından geçer ve Gorgonlar arasında Medusa’yı kolayca bulur. Athena’nın tuttuğu zırha bakarak Medusa’nın bakışlarından etkilenmeyen Perseus, yaratığın başını vücudundan ayırır.

Medusa’dan fışkıran kanlardan kanatlı bir at olan Pegasos(Pegasus) ile Savaşçı Khrysaor ortaya çıkar. Bunlar Medusa’nın deniz tanrısı olan Poseidon’dan olan çocuklarıdır.

Perseus kestiği zaman kafasını

Khrysaor’la Pegasos çıkıverdi kanından.

Biri deniz kıyısında doğduğu için,

Öteki elinde altın kılıç tuttuğu için

Almışlardı Pegasos’la Khrysaor adlarını.

Pegasos bırakıp davarlar anası toprağı

Havalandı gitti ölümsüzlere doğru.

Zeus’un sarayında oturur şimdi

Şimşekle yıldırım taşıyıp onun adına.

Perseus geri dönüş yolunda Titan Atlas’ın sarayına gelir. Ancak ona çok kötü davranıp sarayından kovan Atlas gösterdiği düşmanlığın cezasını da ağır öder. Perseus torbasından çıkardığı Medusa’nın kesik başını ona gösterir göstermez Atlas sarayıyla beraber bir dağa dönüşür.

Yoluna devam eden Perseus çıplak olarak kayalara zincirlenmiş Andromeda’yı da deniz canavarının elinden yine Medusa’nın kesik başını kullanarak kurtarır.

Sonunda annesinin bulunduğu Seriphos’a gelen Perseus yokluğu sırasında kral Polydektes’in Oenomaus’un kızıyla evlenmediğini ve bunun kendisine yapılan bir oyun olduğunu anlar. Bu sırada annesi Danae kralın zorbalıklarından kaçıp kurtulmak için bir tapınakta saklanmıştır. Daha sonra Perseus kral ve arkadaşlarının bulunduğu odaya girerek söz verdiği gibi  Gorgon Medusa’nın başını getirdiğini ve krala sunabileceğini söyler. Perseus odadakilerin alaylı bakışları arasında sihirli torbadan çıkardığı kafayı  göstererek herkesi taşa çevirir. Daha sonra ise Medusa’nın kesik başını Athena alarak kalkanının ortasına koyar.

Medusa’nın Kanı

Anlatılanlara göre, büyük hekim Asklepios, Medusa’nın kanını tedavi için kullanmaktaydı. Hekimliği babası Apollon ve Pelion Dağı’nda oturan Kentaurus (yarı at yarı insan) Kheiron (Heiron)’dan öğrenen Asklepios, sadece hastaları iyileştirmekle kalmayıp Tanrıça Athena’nın verdiği Medusa’nın kanıyla ölülere tekrar hayat bile verebiliyordu. Gorgonlardan Medusa’nın vücudunun sağ tarafındaki damarlardan akan kan ölüleri diriltecek şifaya sahipken sol tarafındaki kan ise insanları birkaç saniyede öldürebilecek kadar kuvvetli zehir içermekteydi. Canavarın şifalı olan sağ tarafındaki kanla ölüleri dirilten Asklepios, Artemis’in boğularak ölen sevgilisi Hippolytos’u canlandırmıştır.

Ayrıca Athena’nın bir zamanlar iki ayrı şişeye koyarak altından kemerle vücuduna bağladığı kandan, şifa ve ölüm getiren iki damlayı Hephaistos’dan dünyaya gelen oğlu Erikhthonios’a verdiği de anlatılır.

     Yararlanılan Kaynaklar

• Robert Graves – Yunan Mitleri
• Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
• MEB – Mitoloji
• Arthur Cotterell & Rachel Storm – Büyük Dünya Mitoloji Ansiklopedisi