Tarihin en yetenekli ve yaratıcı adamlarından biri olarak tanımlanan Leonardo di ser Piero da Vinci, 1452’de Floransa yakınlarındaki Vinci köyünde doğmuştur.
Tarihin en yetenekli dehalarından biri olan Leonardo da Vinci henüz 5-6 yaşındayken bir mimarın yanında çalışarak ilk eğitimini almıştır. İlk hesap, geometri ve yapı bilgilerini bu mimardan öğrenmiştir. Leonardo, daha çocuk yaşlarda bile zekası ve resim sanatına olan yeteneğiyle dikkat çekmiştir. Babası Ser Piero, Leonardo’nun bu yüksek kabiliyetini görerek onu 1470 yılında o zamanki Floransa’nın en ünlü sanatçılarından biri olan Andrea del Verrochio’nun atölyesine yerleştirmiştir. Verrocchio, atölyesinde Botticelli, Fiorenzo di Lorenzo, Peruguino ve Lorenzo di Credi gibi birçok tanınmış ve eşsiz eserler vermiş ressam yetişmiştir.
1472 yılından itibaren ustasının atölyesinde çalışmasına devam ederken aynı zamanda bağımsız profesyonel ressam sıfatıyla San Luca kumpanyasında çalışmaya başlamıştır. 1478 yılında ilk siparişini almıştır. Medici’lerin bankalarının yönetiminde olan Benci ailesinden Ginevra Benci’nin bir portresini yapmıştır.
Sanatçı Olarak Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci’yi sanatın dehası yapan şey ilimle sanata olan bakış açısıdır. Leonardo, ilimle sanatı aynı ölçülerde ve değerde değerlendirmiştir. Sanatçı, sanatı için ilk önce dış dünyayı incelemiş, oradan iç dünyanın karmaşıklığı içine dalarak sanatını bu bilgilerle kuvvetlendirmiştir.
Floransa’da doğup otuz yıl orada yaşamasına rağmen Leonardo, pek
çok resmini Kuzey İtalya’da yapmıştır. Resimlerinin tekniğinin karakteristiği sfumatodur. Işık-gölge arasındaki yumuşak geçişle, sert hatlar ve keskin kontrastlar yumuşamıştır. Işık için, beyaz ve hafif bir gölge ve gölge için koyu ve siyah bir ışık terimini kullanmıştır.
Leonardo da Vinci’nin sanat hayatı için önemli olaylardan biri ustası Verrocchio’nun Vallombroso Manastrı için yaptığı “İsa’nın Vaftiz Edilmesi” isimli tablosuna eklenecek melek figürü işini Leonardo’ya vermesidir. Leonardo da Vinci, melek figürünü o kadar güzel yapmıştır ki yeteneğiyle ustası Verrocchio’dan daha iyi olduğunu kanıtlamıştır. Bugün hala Floransa’da Uffizi Müzesi’nde görülebilen bu diz çökmüş melek, o tertipli ve soğuk tabloda, yolunu şaşırmış bir güneş huzmesi gibidir.
The Baptism of Christ by Andrea del Verrocchio and Leonardo da Vinci, c. 1475
Leonardo’nun, başkası tarafından yapılmış bir esere eklediği harikulâde bir figürle başlayan sanat hayatı sürekli sürprizlerle, gözlerini kapadığı 1519 yılına kadar sürüp gitmiştir.
Bilim İnsanı Olarak Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci, sanat adamı olduğu kadar önemli bir bilim insanıdır. Fikir ve tasarımlarıyla yaşadığı döneme yeni bir vizyon katan Leonardo, çok iyi bir gözlemci ve uygulayıcıdır.
Leonardo’nun en değerli bilimsel çalışmaları anatomi konusundaki incelemeleridir. Sanatçı çeşitli hayvan ve insan cesetleri üzerinde araştırmalar ve çizimler yapmıştır. Bu çizimleri uzun süre eğitim amaçlı da kullanan Leonardo, insan bedenindeki altın oran üzerine durmuştur. En önemli çizimlerinden olan Vitruvius Adamı bu ölçüleri göstermek üzere çizilmiştir.
Fikirlerini kuramlaştırmayarak uygulamaya döken sanatçı bir çok makine de tasarlamıştır. Askeri, mühendislik ve müzik aletleri tasarımı üzerine çalışmış, insan gücü yerine kullanılabilecek makine tasarımlarına yoğunlaşmıştır. Ayrıca dalgıç giysisi, kuşatma kulelerine su pompalayan makineler, uçak, helikopter, paraşüt türünden araçlar, bisiklet tasarlamıştır. Işığın kırılma olgusunu gözlemlemiştir.
Eserleri ve Çalışmaları
Bugün Leonardo’nun kendi elinden tamamlanmış olarak çıkan ve günümüze kadar gelen sayılı şaheserleri arasında Kayalıklarda Meryem (Louvre Müzesi) Son Akşam yemeği (Milâno’da, Santa – Maria – delle – Grazie’nin yemekhanesi) , Mona Lisa (Louvre Müzesi), Meryem, Çocuk Isa ve Saint – Anne. (Louvre Müzesi), Saint Jean – Baptiste (Louvre Müzesi), İsa’nın Başı etütü (Milâno’da Bréra müzesi) ve Sainte Anne kartonunu (Londra’da Royal Academy) sayılabilir.
Mona Lisa (La Gioconda)
Leonardo da Vinci’nin 1503 yılında yapımına başladığı en ünlü eseri Mona Lisa’dır. Tartışmasız dünyanın en ünlü ve değerli portresi olan Mona Lisa günümüzde Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Portredeki kadın figürünün Francesco del Giocondo adlı Floransalı bir kumaş tüccarının karısı olan Lisa Gherardini’ye ait olduğu sanılmaktadır. Bu nedenle eser “La Gioconda” olarak da bilinmektedir.
Kayalıklarda Meryem (Virgin of the Rocks) (1483-86)
Kayalıklarda Meryem resminde piramidal kuruluş gözlenir ve ışık bu kurguda yapısal bir öğedir. Sanatçının doğada gördüğü matematiksel düzen bu resmin kurgusunda da mevcuttur.
Son Akşam Yemeği (The Last Supper) (1495-1498)
Santa Maria dele Grazie Manastırı rahiplerinin siparişi üzerine 1495-1498 yılları arasında manastırın yemekhanesine yaptığı Son Akşam Yemeği freski(sıva üstüne tempera ve yağlıboya), derin bir doğal gözlemle gerçekleştirilmiştir. Eserde İsa’nın, çarmıha gerilmesinden önce, öğrencileriyle paylaştığı son öğünün ünlü hikayesini ve daha spesifik olarak, onlardan birinin ona ihanet edeceğini söylediği anı yansıtılır.
Yararlanılan Kaynaklar
- Prof. Suut Kemal YETKİN-LEONARDO DA VİNCİ 1452-1519
- Deniz BAYAV-LEONARDO DA VİNCİ’DE SANAT, BİLİM ve ETKİLEŞİMİ
- https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/mona-lisa-portrait-lisa-gherardini-wife-francesco-del-giocondo#
