Sütunun Bölümleri

[vc_message message_box_color=”juicy_pink” icon_type=”pixelicons” icon_pixelicons=”vc_pixel_icon vc_pixel_icon-bookmark”]

YouTube Kanalımıza Ulaşmak İçin Tıklayınız.

[/vc_message]

“Sütun” kelimesi kare, çokgen ya da daire planlı, ince, uzun, tek parça ya da parçalı; taş, mermer ya da ağaçtan yapılmış düşey taşıyıcı ögesi anlamına gelmektedir. Mimarlık tarihinin en eski ve yaygın unsurlarından birini oluşturan sütun hemen her kültür çevresinde kullanılmış ve zengin çeşitleriyle üslup belirleyici bir rol oynamıştır. Bir sütun temel olarak sütun başlığı, üst bilezik, sütun gövdesi, alt bilezik ve sütun kaidesi olmak üzere çeşitli bölümlerden oluşmaktadır.

Sütun Başlığı

Sütunun üzerine oturan, alt yüzeyi sütunun çapından daha geniş olan, bir yapı ögesinin yükünü sütuna aktarmak için sütunların başına yerleştirilen, üstü geniş, altı daha dar olan çoğu bezemeli olarak yapılan taş eserlere sütun başlığı denir. Sütun başlıkları, bir yapı ögesinin yükünü sütuna aktarmak için kullanılmıştır. Sütun başlıkları, strüktürel açıdan yapıyı destekleme işlevi dışında, bezemeleriyle de dekoratif bir güzelliğe sahiptir. Sütun başlıkları, yapıların değerlendirilmesi ve tarihlendirilmesinde çok önemli bir veri olup yüzyıllar içerisinde belli bir gelişim çizgisi izlemiştir. Sütun başlıkları kimi örneklerde alt ve üst kademe olmak üzere iki bölümden oluşabilmektedir. “Üst başlık” sütun başlığının üstünde yer alan ve ikinci bir başlık gibi biçimlendirilmiş masif taş blok olarak tanımlanır.

Sütun Gövdesi

Sütun kaidesi ve sütun başlığı arasında kalan ve yapının yükünü kaideye aktarmakta yardımcı olan silindirik şekle sütun gövdesi adı verilir. Sütun gövdesi, tek parçadan (yekpare) ya da üst üste dizilen silindirik taş elemanlardan oluşabilir. Sütunun çok parçalı olması durumunda, bu parçalardan her birine “tambur” adı verilir. Ek yerinin belli olmaması için tamburların birbiri üstüne oturacak yüzeylerinin dışa yakın kısımları perdahlanarak düzeltilmiş; merkeze yakın kısımları pürüzlü bırakılmıştır. Bu alanın işlenmeden bırakılması “anathyrosis” adı verilen bir tekniktir. Bu işleme tekniği, duvar yapımı için hazırlanan taşlarda da uygulanmıştır.

Sütun Kaidesi

Kaide, üzerine bir yapının, taşıyıcı yapı ögesinin veya heykelin oturduğu prizmatik tabandır. Sütun altlığı olarak da tanımlanmış olan kaide, sütun ağırlığının yüzeye aktarılması amacıyla kullanılmaktadır.

Sütun Bileziği

Sütun bileziği, bir sütunun gövdesini saracak şekilde takılan maden çember, kuşak ya da sütun gövdelerini yatay olarak ayıran halka şeklinde silme, sütun gövdesi üzerinde eş aralıklarla yapılmış yatay kabartılı çemberdir.

Yararlanılan Kaynaklar

• Ezgi Betül MARANGOZ- Konya ve Merkez İlçelerindeki (Karatay, Meram, Selçuklu) Anadolu Selçuklu Dönemi Sütun ve Sütunçe Başlıkları
• Doğan Hasol – Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü